02:09:17_dok Zeebrugge_Belgische strandwerkgroep
02:09:17_dok Zeebrugge_Hans De Blauwe
05:09:17_strand oostende_Gilbert
05:09:17_strand oostende_witte schelpengruis
05:09:17_strand oostende_Marc
05:09:17_strand oostende_zeepieren
31:08:17_strand oostende_zeepieren
31:08:17_strand oostende_zeepierentunnels
13:09:17_strand oostende_zeepaddestoelen
13:08:17_strand oostende_zeepaddestoel gonaden
26:08:17_strand oostende_zeepaddestoel 8 mondlobben
05:09:17_strand oostende_kompaskwal
15:09:17_strand oostende_kokmeeuw in winterkleed
04:09:17_strand oostende_vogelveren
05:09:17_strand oostende_krabbenvervellingen
14:09:17_strand oostende_riemwier
15:09:17_strand oostende_riemwier in vloedlijn
13:09:17_strand oostende_surfers in de surf
05:09:17_strand oostende_schelpengruis detail
05:09:17_strand oostende_schelpengruis detail
05:09:17_strand oostende_schelpengruis nummers
05:09:17_strand oostende_schelpengruis detail
De tweede september ga ik op speurtocht met de Belgische Strandwerkgroep in het dok van de jachthaven van Zeebrugge. Op boeien en pontons vinden we mosdiertjes, zakpijpen, vlo- en spookkreeftjes, garnalen, sponsen, zeepokken...
 
Tot groot plezier van iedereen ontdekken we enkele Pauwkokerwormen die plankton en zuurstof naar hun mond aan het waaieren zijn met hun kleurrijke tentakelkrans.
 
Gidsen Hans De Blauwe en Emmanuel Dumoulin wijzen me op poliepen van de Oorkwal die huizen op een mossel die zelf zit vastgehecht op een boei. Voor het eerst in mijn leven zie ik nu waar kwallen vandaan komen.
 
De poliepen van de Oorkwal bestaan uit een steel met een tentakelkrans waarmee ze op plankton vissen. Op het einde van de winter, als het water kouder is dan een 6 graden,  verdwijnt de tentakelkrans. De steel maakt insnoeringen aan en kleine schotels worden gevormd. Deze 1 centimeter grote kwallen beginnen één voor één te pulseren en maken zich zo los van de steel. Ze zwemmen de zee in en groeien uit tot volwassen mannelijke en vrouwelijke kwallen. Na warme winters komen dus geen Oorkwallen voor.
 
Bij de meeste grote kwallen worden de geslachtscellen in het water geloosd waar de bevruchting plaatsvindt. De eitjes en de kleine larven die eruit ontstaan dwalen dan enige tijd in zee en vestigen zich tenslotte op een harde ondergrond. Daar veranderen ze in een poliep die wederom kleine kwallen zal loslaten.
 
Die poliepen zijn straffe beestjes. Want ze maken ook nieuwe poliepen, klonen aan, die zich direct in hun buurt vastzetten. Al de kleine poliepen op de mossel kunnen dus uit één larve zijn ontstaan.
 
De laatste dagen zijn vele tientallen Zeepaddestoelen en enkele Kompaskwallen aangespoeld. Zoals bij alle grote kwallen zijn ook zij uit poliepen ontstaan maar hun poliepen laten hun kwalletjes pas in lente en zomer los. Dit jaar heb ik slechts enkele aangespoelde Oorkwallen gezien.
Zeepaddenstoelen, soms Bloemkoolkwallen genoemd, hebben 8 gelobde armen en een stevig scherm bezet met miljoenen mondjes omgeven door microscopisch kleine netelcellen waarmee ze op plankton vissen.
Waar in de Noordzee de poliepen van Zeepaddestoelen, Kompaskwallen en Oorkwallen vastgehecht zitten is echter nog steeds een mysterie. Ook over hun zwemgedrag zit nog veel in het blauwe duister.
 
Zeepaddestoelen kan men gerust aanraken want hun microscopisch kleine giftige harpoenen zijn niet sterk genoeg om door de huid van de mens te dringen.
 
Klik op de foto's om een grotere versie te zien.
De stelen van de poliepen hebben een diameter van een tweetal millimeter.
De foto van de Pauwkokerworm is van Joke De Sutter.
 
Zwervend op het strand op 5 september zie ik van ver iemand schelpengruis opscheppen. Hij noemt Gilbert en toont me een zak halfvol. Hij vertelt me dat hij 6 kippen heeft, vroeger nog meer, en al tientallen jaren schelpengruis op hun erf strooit. Zijn kippen pikken die op voor de kalk en de mineralen en zo blijven ze gezond en leggen ze geen windeieren maar eieren met sterke schalen. Hij komt speciaal van Ichtegem, nu vol ouden van dagen, over de Torhoutse baan aangelegd vanaf 1770 volgens hem.
Hier, op de grens van land en zee, komt hij graag, gaat hij voort, maar het is misschien wel de laatste keer want zijn gezondheid gaat achteruit...
 
Op internet, de moeder van alle lijstjes, vind ik dat de baan indertijd werd aangelegd op verzoek van de stad Oostende die zijn vis aan het binnenland kwijt wilde. Om de zaak te betalen werd tol geheven.
 
Maar wat zou er nu precies in dat kiekenfret zitten? Ik schep ook wat schelpengruis op en bekijk die thuis door de stereomicroscoop.
Naast stukken van schelpen vind ik kleine jonge schelpen en microschelpen die slechts enkele millimeter groot worden. Daarenboven resten of skeletten van zeepokken, zeeëgels, mosdieren, mosselkreeftjes, foraminiferen, slangsterren, krabben...
Allemaal dieren die een skelet hebben van kalk of chitine.
 
Ook merk ik stukjes steenkool op. Dat is geen verrassing want grotere stukken vind ik regelmatig in de vloedlijn. Deze liggen meestal al tientallen of honderden jaren in zee en komen van overboord geslagen scheepsladingen of van gezonken stoomschepen, die soms nu nog openbreken en door steenkool werden aangedreven.
 
Ook steentjes zitten tussen het gruis.
Kippen hebben een zeer goed zicht en kunnen goed steenkool of steentjes herkennen. Ze leren te onderscheiden al doende en worden daarbij geholpen door de kloek. Soms pikken ze bewust steentjes op. Die komen terecht in hun spiermaag waar ze meehelpen om hard voedsel te vermalen.
Zoals alle vogels hebben ook meeuwen een spiermaag. De verbrijzelde schelpen of krabben braken ze uit in de vorm van bolvormige braakballen. Onderzoekers halen die uit elkaar en leren zo bij over hun voedselgewoontes.
 
Een eind verder op dezelfde dag ontmoet ik lijnvisser Marc. Hij heeft al 2 tongen van zo'n 25 centimeter bovengehaald. Hij is helemaal van het andere eind van België naar hier gekomen speciaal om te vissen. Daar woont hij in Gueuzaine, een klein dorp tussen andere kleine dorpen midden een groene omgeving. Zeer mooi maar geen zee zegt hij. Hij heeft een aaspomp mee waarmee hij zeepieren uit het natte zand naar boven zuigt. Volgens hem kosten die nu in de winkel 35 Eurocent voor een grote.
Als dieren koopwaren worden gebeuren soms rare dingen. Zo zijn stranden in Frankrijk al helemaal leeggeplunderd. Daarom mag men in de streek van Finistère bijvoorbeeld maar 1 kilo wormen per persoon meer meenemen.
 
Zeepieren maken een U-vormige tunnel in het natte strand. Zo zijn ze beschut tegen wind en zon en min of meer beschermd tegen zeevogels en krabben en vissen.Ze slikken zandkorrels in en halen er de bacteriën, diatomeeën en zuurstof uit die dag in dag uit door de zee bij hoog water worden aangebracht. Het zand kakken ze terug uit. Onder de krater zit hun mond verscholen.
 
Zeepieren leven niet zomaar overal in de getijdenzone. De helling van het strand, de grootte van de zandkorrels,het zoutgehalte, de golfslag en nog meer onbekende factoren moeten goed zitten. Zo tref ik op veel stukken nat strand geen of zeer weinig zeepieren aan. Zou dat komen door de regelmatige zandopspuitingen?
De zomer loopt stilaan naar zijn eind. De zon staat later en later op en gaat vroeger en vroeger slapen. Het zeewater begint af te koelen.
 
Kokmeeuwen zijn al in winterkleed. In de vloedlijn merk ik trouwens veel pluimen op. Het is duidelijk dat nu veel vogels in de rui zijn.
Daarnaast zie ik veel pantsers van krabben. In de zomer groeien ze snel en vervellen ze dikwijls waarbij ze hun oude pantsers afgooien.
 
Veel riemweer is aangespoeld, losgeslagen van verre rotskusten en mijlenver meegevoerd met het water...
De maand september heeft totnogtoe veel regen en wind gebracht. Zalige tijden voor surfers.
 
Kwallen, afval, riemwieren en krabbenpantsers in de vloedlijn, de Belgische Strandwerkgroep , het dok, de Pauwkokerworm, schelpengruis, zeepieren, braakballen, Gilbert en zijn kippen in Ichtegem, Marc die zijn tongen aan het andere eind van België degusteert, de Torhoutse visbaan, surfers, Brigitte...allen samen geven ze een beeld van de zee weer, vertellen ze wat er in en met de zee gebeurt.
04:09:17_strand oostende_golfbreker braakbal
16:09:17_strand oostende_Brigitte
Op zaterdag 16 september kom ik  iemand tegen die afval aan het oprapen is in de vloedlijn.
Ze heet Brigitte en heeft om persoonlijke redenen de bossen van de Ardennen achter zich gelaten om een nieuw leven te beginnen en woont nu sinds een goeie 2 jaar in Oostende. Elke dag moet ze de zee en de hemel zien en voelen. Ze is nieuwsgierig en wil meer te weten komen over al hetgeen ze op het strand tegenkomt. Waarom zijn de zeepaddestoelen blauw, vraagt ze mij. Ze is tevreden dat de massa toeristen weg zijn. Ze gaat regelmatig zwemmen en heeft al 2 ontmoetingen met een zeehond gehad. Ze is bezorgd als ze al het afval op het strand ziet vooral omdat ze verleden winter zoveel dode meeuwen heeft gevonden.  Ze heeft zich aangesloten bij de Zoroos en ze maakt  regelmatig een stuk strand schoon. Mensen komen dikwijls een praatje met haar maken en kinderen helpen soms spontaan mee.
In haar verzameling van de dag kom ik plastic tegen in de vorm van drinkbekers, flessen, speelgoed,
doppen, zakken waarvan sommige met hondestront erin enzovoort... Verder zie ik een stuk van een visnet en enkele blikjes en ballonnen.
DSCN5964_17:09:17_strand oostende
DSCN5973_17:09:17_strandwater oostende_plankton
02:09:17_dok Zeebrugge_Pauwkokerworm
1. foraminiferen of gaatjesdragers, ééncellige diertjes. Zie vangst van 01/03/17.
2. stekels van zeeëgels.
3. mosselkreeftje.
4. zeeboontje, eeen kleine zeeëgel. (2mm.) Zie vangst van 01/04/17.
5. microschelp. (1.5mm.)
6. gewrichten van arm van slangster?
7. mosdiertjes.
8. microschelp of jonge schelp van grote soort?
9. stukje steenkool.
 FYTOPLANKTON
 DePa
  
 
  DIATOMEEËN / KIEZELWIEREN
18
01
17
31
01
17
06
02
17
18
02
17
01
03
17
15
03
17
27
03
17
08
04
17
20
04
17
05
05
17
20
05
17
29
05
17
14
06
17
27
06
17
10
07
17
20
07
17
02
08
17
16
08
17
16
08
17
29
08
17
17
09
17
Actinoptychus senarius
2
1
1
2
2
1
1
1
2
2
2
2
Actinoptychus splendens
2
2
2
2
2
 2
1
1
1
2
2
2
3
2
2
2
2
2
2
3
Asterionellopsis glacialis
1
2
2
2
2
2
Aulacodiscus(cf) argus
2
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
2
2
1
2
2
1
1
2
Bacillaria paxillifer
2
2
3
3
2
  
Bacteriastrum hyalinum
1
1
1
1
2
2
3
2
Bellerochea malleus
1
1
1
1
 1
1
1
2
1
3
3
3
Biddulphia alternans
1
Brockmaniella(cf) brockmannii
1
1
Chaetoceros armatus
0
0
0
0
0
0
1
0
2
1
0
0
0
0
1
0
0
1
0
1
1
Chaetoceros curvisetus
1
2
2
1
2
3
Chaetoceros(cf) densus
1
2
2
2
1
Chaetoceros diadema
2
Chaetoceros didymus
2
2
Chaetoceros eibenii
1
2
2
3
2
2
1
2
Chaetoceros socialis
1
1
2
3
3
2
Chaetoceros(cf) lauderi
1
1
Cerataulina(cf) pelagica
1
2
2
Coscinodiscus(cf) concinnus
2
Coscinodiscus granii
1
2
1
3
1
1
Coscinodiscus(cf) pavillardii
2
Cymatosira(cf) belgica
1
1
Cylindrotheca(cf) closterium
1
Ditylum brightwellii
1
1
1
2
3
3
3
1
1
Eucampia zodiacus
1
1
1
1
2
2
1
2
2
Guinardia delicatula
1
2
3
3
3
2
2
1
2
3
2
3
3
Guinardia striata
1
1
1
1
2
2
2
1
2
Guinardia flaccida
2
2
3
2
2
2
Helicotheca tamesis
 
1
2
3
2
3
2
Isthmia species
1
Lauderia annulata
1
2
3
2
3
2
2
1
Leptocylindrus(cf) danicus
3
Lithodesmium undulatum
2
1
1
1
2
1
1
1
1
2
1
1
Melosira(cf) moniliformis
1
Meuniera membranacea
1
Neocalyptrella robusta
1
1
1
Odontella (cf) aurita
1
1
  
Odontella aurita var. minima
1
1
1
1
3
2
2
1
Odontella regia/ mobiliensis
2
3
1
2
2
3
3
3
2
2
2
2
2
2
2
1
2
2
2
2
2
Odontella rhombus
2
1
2
2
1
2
1
1
2
2
1
1
1
1
1
1
Odontella sinensis
3
3
2
3
2
1
3
3
3
3
3
3
2
2
3
3
4
3
4
3
3
Paralia sulcata
2
1
2
1
2
2
2
1
1
1
1
1
Plagiogrammopsis vanheurckii
1
Pleurosigma/ Gyrosigma
1
1
1
1
1
Pseudo-nitzschia
1
3
4
0
2
4
3
3
3
1
2
Rhaphoneis amphiceros
2
3
2
3
2
2
3
2
2
3
2
1
2
1
1
1
1
2
Rhizosolenia(cf) hebetata
1
1
1
2
2
Rhizosolenia setigera
1
2
2
2
3
2
3
2
3
1
1
Rhizosolenia (cf) imbricata
 
1
1
2
4
4
2
0
3
3
2
3
2
2
1
3
1
3
Skeletonema(cf)
1
Stephanopyxis(cf) turris
2
Thalassionema nitzschioides
1
1
2
1
Thalassiosira(cf) rotula
1
2
1
2
2
1
1
1
1
1
Triceratium favus
2
1
2
2
2
1
2
1
1
1
1
1
2
1
1
2
  
1
2
 
  DINOFLAGELLATEN/ DINO'S
18
01
17
31
01
17
06
02
17
18
02
17
01
03
17
15
03
17
27
03
17
080417
20
04
17
05
05
17
20
05
17
29
05
17
14
06
17
27
06
17
10
07
17
20
0717
02
08
17
16
08
17
16
08
17
29
08
17
17
09
17
Ceratium fusus
1
1
Ceratium species
1
Noctiluca scintillans
1
1
1
2
2
2
3
4
4
3
3
3
1
2
1
1
1
1
  
  HAPTOPHYTA
Phaeocystis
0
0
0
0
1
2
3
4
4
4
0
0
0
1
0
2
1
1
1
1
1
  
  SILICOFLAGELLATEN
Dictyocha
 
 
1
 ZOÖPLANKTON
 De
Panne
 GROEPEN / TAXA
 SOORT / SPECIES
29
05
17
14
06
17
 
27
06
17
 
10
07
17
20
07
17
02
08
17
16
08
17
16
08
17
29
08
17
17
09/  17
 TRILHAARDIERTJES
Tintinnids / Tintinnida
Onbekend / Unknown
2X
16X
>99
2X
Zuiginfusorieën / Suctoria
Klokdiertjes / Peritrichia
Vorticella
GAATJESDRAGERS / FORAMINIFERA
Varia Onbekend / Unknown
<10
<10
<10
<10
<10
 
<10
SPONZEN / PORIFERA
Spicules
NETELDIEREN / CNIDARIA
Bloemdieren / Anthozoa
Onbekend / Unknown: Planula larve
7X
2X
4X
1X
Schijfkwallen / Scyphozoa
Hydroïdpoliepen / Hydrozoa
Rathkea octopunctata: kwal / medusae
Bache's knotsklokje / Nemopsis bachei
1X
Eucheilota maculata: kwal / medusae
 4X(cf)
1X
Eutonina indicans: kwal / medusae
Margelopsis haeckelii: kwal / medusae
>99
4X
Margelopsis haeckelii: pelagische poliep
6X
6X
5X
Zeedraad / Obelia: kwal / medusae
9X
>99
>99
22X
12X
21X
32X
6X
Ectopleura dumortieri: kwal / medusae
6X
1X
3X
1X
Ribkwallen / Ctenophora
Zeedruif / Pleurobrachia pileus
1X
6X
4X
1X
Meloenkwal / Beroe
21X
15X
PLATWORMEN / PLATHYHELMINTHES
Onbekend / Unknown
1X
2X
3X
Kuhnia(cf) scombri: ei / egg
1X
SNOERWORMEN / NEMERTEA
RONDWORMEN / ANNELIDA
Polydora: larve
30X
2X
6X
16X
10X
4X
28X
9X
Schelpkokerworm/Lanice conchil.: larve
34X
3X
8X
12X
3X
12X
1X
Magelona larve / larvae
1X
Malacoceros(cf) ei / egg
1X
1X
2X
Myrianida
1X
Onbekend/ Unknown
3X
4X
6X
3X
2X
SCHELPDIEREN / MOLLUSCA
Slakken / Gastropoda
Onbekend / Unknown: Veliger larve
3X
10X
3X
Onbekend / Unknown: Post-larvae
1X
2-Kleppigen / Bivalvia
Onbekend / Unknown: Veliger larve
2X
3X
2X
1X
Onbekend / Unknown: Post-larvae
15X
KREEFTACHTIGEN / CRUSTACEA
Spinachtigen / Arachnida
Mijt / Mite
2X
1X
Kieuwpootkreeftjes / Branchiopoda
Roeipootkreeftjes / Copepoda
Varia Onbekend / Unknown
  *
 ***
**
 *
 *
 ***
 ***
***
***
 ***
Rankpotigen / Cirripedia
Zeepok / Balanidae: Naupliuslarve
*
*
*
***
 *
 **
 **
 *
Zeepok / Balanidae: Cyprislarve
45X
8X
4X
7X
6X
20X
37X
1X
Tienpotigen / Decapoda
Krab / Crab: Megalope-larve
1X
1X
Krab / Crab: Zoea-larve
2X
1X
1X
Kommadiertjes / Cumacea
2X
1X
Mosselkreeftjes / Ostracoda
25X
1X
Krill / Euphausiacea
Vlokreeften / Amphipoda
Gammaridae
2X
1X
Spookkreeftje / Caprellidae
21X
Pissebedden / Isopoda
10X
Aasgarnalen / Mysida
Onbekend / Unknown
10X
2X
1X
RADERDIERTJES / ROTIFERA
HOEFIJZERWORMEN / PHORONIDA
Actinotrocha-larve
1X
1X
MOSDIERTJES / BRYOZOA
Cyphonaut
6X
4X
8X
6X
18X
1X
22X
PIJLWORMEN / CHAETOGNATA
4X
4X
STEKELHUIDIGEN / ECHINODERMATA
Onbekend / Unknown: Pluteus larve
15X
Zeesterren / Asteroida
Gewone(cf) zeester / Asterias(cf) rubens:
Gastrula larve
Gewone(cf) zeester / Asterias rubens:
bipinnaria larve / larvae
Gewone(cf) zeester / Asterias(cf) rubens:
brachiolaria larve / larvae
Slangsterren / Ophiuroida
Brokkelster(cf) / Ophiotrix(cf) fragilis
1X
Zeeëgels / Echinoida
Zeekomkommers / Holothuroida
MANTELDIEREN / TUNICATA
Zakpijpen / Ascidiacea
Salpen / Thaliacea
Mantelvisjes / Apendicularia
Oikopleura
1X
11X
LANCETVISJES / ACRANIA
 
VISSEN / PISCES
Onbekend / Unknown: ei / egg
Copepoden: *  = enkele/ some
                     ** = medium
                    *** = veel / many
Tellingen < en > zijn schattingen.
Countings < and > are rudimentary.
 
Soort onbekend: veel planktonsoorten
zijn zeer moeilijk van elkaar te onder-
scheiden en zijn specialistenwerk.
(cf.)= confer, conferentie d.w.z. men is niet zeker, er moet over gediscussieerd worden.
1=enkele/rare   2=regelmatig/present    3=algemeen/common      4=massaal/abundant
 
Tekst en foto's: visscher Dan.
 
Foto van Pauwkokerworm: Joke De Sutter.
 
                                    Vangst: 17/09/17    Uur: 09:40
 
Plaats:  Oostende-Mariakerke               Wind: ZZW.              Beaufort: 2        Golven: 40 cm
 
HW : 11:50        t° strandwater: 17°        t° lucht: 12°             halfbewolkt                 UV: 3
02:09:17_dok zeebrugge_oorkwal poliep
02:09:17_dok Zeebrugge_Aurelia_poliep
IMG_4518a_05:09:17_strand oostende _schelpengruis
 Plankton in the surf